Gündelik yaşamda karşılaştığımız ani durumlar, sıkça hızlı kararlar almamıza yol açar. Ancak ilerleyen zamanda düşündüğümüzde, bazen daha doğru bir seçim yapabileceğimizi fark ederiz. Peki, neden bu tür düşünceler başımıza sonradan gelir? Nöroloji Uzmanı Dr. Emre Çevik, insan beyninin karar alma süreçleri ve pişmanlık duygusu üzerine önemli bilgiler paylaştı. Özellikle stresli ve duygusal anlarda alınan kararların, beynin farklı bölgelerinin aktivasyonuna bağlı olarak değiştiğini ifade etti.
“BEYNİMİZ KARAR VERME SÜREÇLERİNDE İKİ ANA SİSTEM KULLANIYOR”
Uzm. Dr. Emre Çevik, beynimizin karar verme süreçlerinde iki ana sistem kullandığını belirtti:
“Beynimiz, karar alma aşamasında duygusal ve mantıksal merkezler arasında bir denge kurarak, iki temel bölgeden yararlanır. Bunlardan ilki limbik sistemdir; duygu odaklı, hızlı ve otomatik tepkilerimizin kaynağıdır. İkincisi ise prefrontal korteks adı verilen bölgedir; mantıklı düşünme, planlama ve geleceğe yönelik öngörüde bulunma işlevlerini üstlenir. Stres, heyecan ya da ani bir baskı anında limbik sistemimiz devreye girer ve hızlı fakat bazen hatalı kararlar almamıza neden olur. İlk etapta bu kararlar genellikle duygusal tepkilere dayanarak verilir. Fakat zamanla prefrontal korteks aktifleşir ve olaylara daha objektif bir bakış açısı kazandırır. Bu durum, ‘aklım başıma geldi’ veya ‘keşke böyle yapmasaydım’ gibi düşüncelerin ortaya çıkmasına yol açar.”
‘KEŞKE’ HİSSİNİ OLUŞTURAN MERKEZ
Son araştırmalar, ‘keşke’ hissini oluşturan beyin merkezlerinden birinin anterior singulat korteks olduğunu gösteriyor. Uzm. Dr. Emre Çevik, “Bu bölge aktif olduğunda birey, geçmişteki hatalarını değerlendirir ve gelecekte daha doğru kararlar almak için kendini eğitir. Ancak bu süreç, yaş ve deneyimle birlikte daha da etkili hale gelir” dedi.
“UYKUSUZ ALINAN KARARLAR SAĞLIKLI OLMAZ”
Stres altında beynin kortizol hormonu salgıladığını vurgulayan Uzm. Dr. Çevik, “Kortizol seviyesinin yükselmesi, prefrontal korteksin işlevlerini kısıtlar. Böylelikle daha çok limbik sistemin yönlendirdiği tepkiler ortaya çıkar. Bu sebeple stresli veya uykusuzken alınan kararlar genellikle sağlıklı olmaktan uzaktır” ifadelerini kullandı.
“DOĞRU KARARLAR İÇİN BEYNİNİZİ AKTİF TUTUN”
Uzm. Dr. Çevik, sağlıklı karar almak için şu önerileri sundu:
“Önemli kararları aceleyle vermekten kaçının, duygularınızın yatışmasını bekledikten sonra yeniden değerlendirme yapın. Düzenli uyku uyuyarak prefrontal korteksin sağlıklı işlev görmesini sağlayın. Stres yönetimi teknikleri (meditasyon, nefes egzersizleri vb.) uygulayın ve beyin aktivitelerini artıracak zihinsel egzersizleri ihmal etmeyin.”
(İHA)
İstanbul Baro Başkanı İbrahim Kaboğlu için 12 yıl hapis istemi
