Çelik Kubbe Nedir?
Projenin ilk adı ‘Gökkube’ olarak belirlenmişti. Ancak Ağustos 2024 tarihinde Savunma Sanayii İcra Komitesi’nin (SSİK) Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirdiği toplantının ardından proje ‘Çelik Kubbe’ adı ile duyuruldu.
Türkiye’nin hava savunma sistemi projesi olarak tanıtılan Çelik Kubbe, farklı irtifalardaki hava tehditlerine karşı savunma yapmayı hedeflemektedir.
Kapsamlı bir hava savunma ağı kurmayı amaçlayan proje, ülkemizin kara sınırlarını, kritik altyapılarını ve askeri üslerini hava saldırılarından koruma amacıyla tasarlanmıştır. Ayrıca yapay zeka destekli bir sistemdir.
Çelik Kubbe Kim Tarafından Geliştiriliyor?
Çelik Kubbe, yerli ve milli hatmanlı hava savunma sistemi projesi olarak Türk savunma sanayii tarafından geliştirilmektedir. Bu projede büyük oranda geliştirici ve destekleyici firma ASELSAN olacaktır.
Proje kapsamında ASELSAN, Roketsan, Tübitak SAGE ve MKE’nin ürettiği hava savunma sistemleri yer alacaktır.
Çelik Kubbe, katmanlar halinde bir sistem olarak düşünecek olursak, alçak irtifadan en yükseğe kadar tehditlere karşı kapsamlı bir güvenlik şemsiyesi tasarlanacaktır.
Çelik Kubbe Ne Zaman Devreye Girecek?
Ağustos 2024’te Savunma Sanayii İcra Komitesi tarafından resmen duyurulan projenin SİPER Blok I gibi bazı parçaları 2024 yılında entegre edildi. Bununla birlikte, sistemin tam olarak 2025 ila 2026 yıllarında aktif olması planlanmaktadır.
Çelik Kubbe Hangi Bileşenlerden Oluşur?
Çelik Kubbe, KORKUT, HİSAR-A+, GÖKDEMİR, C-RAM, GÖKER, GÖKBERK, HİSAR-O+, HERİKSS, ŞAHİN, İHTAR ve SİPER gibi hava savunma sistemlerinin birbirlerine entegre bir şekilde çalışmasını sağlayan yapay zeka destekli bir üst sistem olarak tasarlanmaktadır.
Bu sistem, silah sistemlerinin yanı sıra hedeflerin hassas takibi, teşhisi, değerlendirilmesi, sınıflandırılması ve imhası gibi işlemleri yapabilen radar ve elektro-optik sistemlere sahiptir.
Türk hava savunmasının beyni olacağı planlanan Çelik Kubbe, silah sistemleri, radar, elektro-optik sistemler, haberleşme modülleri, komut kontrol istasyonları ve yapay zeka teknolojisi ile birçok işlevi tek çatı altında toplamak amacıyla geliştirilecektir.
Çelik Kubbe’de Hangi Sistemler Olacak?
Kubbenin katmanlardan oluşturulacak savunma araçlarının menzilleri, çok kısadan başlayarak, kısa, orta ve çok uzağa kadar uzanacaktır. Katmanlar ise alçak, orta ve yüksek irtifa şeklinde olacaktır.
Kubbenin ilk katmanında ASELSAN tarafından üretilen Gökberk, İhtar ve Şahin’in yer alması planlanmaktadır. Daha sonra Korkut ve ALP sistemleri eklenecektir.
5 ila 10 kilometre arası menzil olarak bilinen alçak irtifa katmanında HERİKKS, C-RAM, HİSAR A+, GÜRZ yer alabilir.
10 ila 15 kilometre orta irtifa katmanında KALKAN 1 ve KALKAN 2 ile HİSAR O+ sistemleri örnek gösterilebilir.
15 ila 30 kilometre menzil katmanında ise 60 kilometreden başlayarak menzilini artıran SİPER, SİPER-2 ve SİPER-3 ile zenginleşecektir. SİPER’in bu yıl TSK envanterine girmesi beklenmektedir.
Ayrıca, geliştirme aşamasındaki GÖKDEMİR, yani çoklu fırlatmalı hava savunma füze sistemi de sistemin bir parçası olacaktır.
Tüm sistemi yöneten yapay zeka destekli komuta sistemi ise HAKİM olarak adlandırılacaktır.
Çelik Kubbe’yi Yöneten HAKİM Nedir?
HAKİM sistemi, hava kontrol uçaklarından gelen bilgileri alacak. İHA’ların ilettiği görüntülerle birlikte tüm veriler bu sistemin içerisine entegre edilecek ve Türkiye genelindeki radar ağlarının da dahil olduğu bu sistem tek merkezden yönetilecektir.
Çelik Kubbe altında toplanan tüm sistemlerin yönetimi en üst düzeyde HAKİM sistemi tarafından gerçekleştirilecektir. Yapay zeka destekli komuta kontrol sistemi olarak tasarlanan HAKİM, projede kritik bir rol üstlenecektir.
Çelik Kubbe Nasıl Çalışır?
Çelik Kubbe’nin çalışma prensibi, radar ve sensör teknolojileri yardımıyla hava sahasının sürekli ve kesintisiz bir izleme sağlanmasıdır.
Potansiyel bir tehdit tespit edildiğinde, yapay zeka tabanlı kontrol merkezi devreye girecek ve bu duruma en uygun savunma sistemini seçecektir.
Gerekli durumlarda, çok katmanlı bir savunma stratejisinin uygulanmasıyla birden fazla savunma sistemi aynı hedefe yönlendirilerek etkinlik artırılacaktır.
Tehdit ortadan kaldırılıncaya kadar, hedefin takibi sürekli olarak yapılacaktır.
