Ulu Cami, duvarlarını süsleyen çeşitli hattatlar tarafından yazılmış sayısız hat levhası ve duvar yazısıyla “hat sanatları müzesi” olarak anılmaya devam ediyor. Şimdi, bu eserlerin anlamları ve tarihleri karekodlar aracılığıyla ziyaretçilerle buluşturuluyor.
Bursa’da, erken dönem Osmanlı sanatının tüm özelliklerini yansıtan ve Türk-İslam dünyasının en önemli mabetleri arasındaki Ulu Cami, yerli turistlerin ilgisini çekiyor. Ziyaretçiler, caminin içinde yer alan karekodları akıllı telefonlarıyla okutarak hat eserlerinin anlamlarına kolayca ulaşabiliyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nun dördüncü hükümdarı Yıldırım Bayezid tarafından 1396-1399 yılları arasında inşa edilen bu abidevi yapı, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde “Bursa’nın Ayasofya’sıdır. Bütün camilerin ulusudur” sözleriyle tanımlanıyor.
Mısırlı kutsal emanetlerin ve İstanbul’a getirildikten sonra Yavuz Sultan Selim tarafından Ulu Cami’ye bağışlanan 500 yıllık Kabe kapı örtüsünün de sergilendiği camide, birçok yerli ve yabancı turist ziyaret ediyor.
“Hat sanatları müzesi”
Ulu Cami, duvarlarındaki hat levhaları ve yazılarla “hat sanatları müzesi” sıfatını hak ediyor. Cami içinde 13 farklı yazı karakteriyle 41 ayrı hattat tarafından yazılmış toplam 87 hat yazısı ve levha halinde 110 eser bulunuyor. Bu hatlarda; sureler, ayetler, Ayet-el Kürsi, hadisler, Esma’ül-Hüsna yazıları, Hazreti Muhammed ve İslam büyükleri ile Allah’ın isimleri yer alıyor.
Camiyi adeta bir hat müzesine dönüştüren yazılar arasında Abdülfettah Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Sami Efendi ve Mehmed Şefik Bey gibi ünlü hattatların eserleri de dikkat çekiyor. Ayrıca, caminin içinde II. Mahmud’a ait bir levha da bulunuyor. Hat sanatının özgün örnekleri olarak gösterilen eserlerde “vav” harflerinin bolluğu göze çarpıyor.
“Ecdadımızın yazdıklarıyla yeni neslimizi buluşturmayı amaçladık”
Bursa Ulu Cami Onarım Donatım ve Bakım Derneği Başkanı Hilmi Şanlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ulu Cami’nin tarihi mimarisinin yanı sıra içindeki hat sanatlarıyla da insanları etkileyen bir yapıya sahip olduğunu ifade etti.
Şanlı, “Ulu Cami’yi ziyarete gelen vatandaşların bilgiyi kaynağından öğrenmeleri amacıyla dernek olarak buradaki hatların bilimsel olarak çalışmasını yaptırdık.” diyerek, yapılan çalışmaların detaylarını paylaştı.
Yapılan çalışmalar ışığında elde edilen bilgilerin sesli, yazılı ve görsel olarak dijital ortama aktarıldığını belirten Şanlı, “Caminin üç kapısının girişine koyduğumuz ekranlarla camideki 110 hattın kimler tarafından yazıldığını ve anlamını tarihçesiyle birlikte dijitale geçirdik.” şeklinde konuştu.
Şanlı, ziyaretçilerin, bu hat eserlerinin tarihçesini Türkçe sesli olarak dinleyebilecekleri gibi yazılı olarak da görebileceklerini anlattı.
“Üniversite hocalarımızın bilimsel olarak hazırladığı bir çalışma”
Yabancı turistlerin de camiyi yoğun bir şekilde ziyaret ettiğini ifade eden Şanlı, yakın zamanda bu çalışmaya İngilizce ve Arapça gibi yabancı dil desteği ekleyeceklerini vurguladı. Bunun, örnek teşkil eden bir çalışma olduğunu düşünüyor.
Şanlı, Ulu Cami dışında başta Sultan Ahmet, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi ve Selimiye camileri olmak üzere hat eserleri barındıran diğer camilerde de benzer çalışmalar yapılması gerektiğini tavsiye etti.
Ulu Cami’ye gelemeyenlerin de internet üzerinden bilgilere ulaşabileceğini belirten Şanlı, “Bu çalışmayla birçok hurafenin ve bilgi kirliliğinin önüne geçeceğiz.” dedi. “Tamamen üniversite hocalarımızın bilimsel olarak hazırladığı bir çalışmadır. Ulu Cami, Türkiye ve hatta dünya genelinde hat müzesi olarak en büyük müzelerinden bir tanesidir. Yabancı turistlerin burayı ziyaretlerinde en çok dikkat ettikleri yönler arasında yapının mimarisi ve hat eserleri bulunmaktadır.” ifadelerinde bulundu.
