DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Hasan Karal, Türk vatandaşlarının artan vize sorunlarını ve Türkiye pasaportunun uluslararası sıralamalardaki düşüşünü Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşıdı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’a yanıtlanması talebiyle TBMM’ye bir soru önergesi sunan Karal, özellikle Henley Pasaport Endeksi’nin Temmuz 2025 verilerine dikkat çekti.
Türk pasaportunun 116 ülkeye vizesiz veya kapıda vize ile giriş hakkı sağladığına vurgu yapan Karal, ülkemizin küresel sıralamadaki yerinin yalnızca 46. olduğunu belirtti. “Bu durum, Türkiye’nin Arnavutluk, Dominik Cumhuriyeti, Moldova ve Kiribati gibi ülkelerle aynı kategoride değerlendirildiğini gösteriyor” dedi.
Karal, konuyla ilgili şunları ifade etti:
“Yurt dışında vize mağduriyeti yaşayan vatandaşların desteklenmesi için konsoloslukların kapasitesinin artırılması gerekmektedir. Türkiye, G20 ve NATO üyesi, ayrıca Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği ilişkisi bulunan bir ülke olmasına rağmen, vatandaşlarının uluslararası hareketliliği hâlâ önemli ölçüde kısıtlı. Bu durum, yalnızca teknik bir sorun olmaktan çıkmış, siyasi bir dış politika meselesi haline gelmiştir. Türkiye gibi stratejik bir ülkenin vatandaşları, Avrupa’ya seyahat ederken her geçen yıl daha fazla zorlukla karşılaşıyor. Vize alma işlemi bir lütuf değil, insan onuruna uygun şekilde erişilebilir bir süreç olmalıdır. Bu nedenle diplomatik ilişkilerin hızlanması, vatandaşların önündeki engellerin kararlılıkla kaldırılması elzemdir.”
Karal, Bakan Fidan’a yönelttiği soruları sıraladı:
“1- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Schengen ülkelerine yönelik vize başvurularında son 3 yılda yaşanan ret artışlarının gerekçeleri Bakanlığınızca analiz edilmiş midir? Red gerekçelerinin diplomatik temaslarla giderilmesi için özel girişimler yürütülmekte midir?
2- Vize başvurularında karşılaşılan belge yükü, başvuru ücreti artışları ve randevu sistemindeki erişim sorunları konusunda Bakanlığınız tarafından vatandaşların lehine bir çözüm planı veya konsolosluk iç yönergesi bulunmakta mıdır?
3- Türkiye’nin yükseköğretim kurumları, sanayi temsilcileri, ticaret odaları ve sivil toplum aracılığıyla uluslararası hareketliliği teşvik ettiği alanlarda (örneğin Erasmus+, Horizon Europe, fuar katılımı, kültürel diplomasi) yaşanan vize engellerine dair Bakanlığınızca hazırlanan bir etki analizi veya stratejik eylem planı mevcut mudur?
4- Türk vatandaşlarının pasaport gücünü artırmak amacıyla son 5 yıl içinde birebir vize muafiyeti, kolaylaştırma protokolü veya diplomatik mütekabiliyet esaslı mutabakat zaptı imzalanan ülkeler hangileridir? Bu girişimlerde önceliklendirme kriterleriniz nelerdir?
5- Avrupa Birliği ile süregeldigimiz vize serbestisi diyalogunda bugüne kadar karşılanamayan kriterler, teknik değil siyasi gerekçelere mi dayanmaktadır? Bakanlığınız bu konuda kamuoyunu bilgilendirecek bir şeffaf değerlendirme raporu yayımlamayı planlamakta mıdır?
6- Schengen vizesi başvuru süreçlerinin dijitalleştirilmesi amacıyla Avrupa Birliği’nin kabul ettiği yeni sistemin, Türk vatandaşlarının erişimini kolaylaştıracak mı? Yeni sistem devreye girmeden önce Türkiye’nin beklentileri iletilmiş midir?
7- Türkiye’nin dış temsilciliklerinde görev yapan konsolosluk birimlerinin, yurt dışında vize kaynaklı mağduriyet yaşayan vatandaşlara destek sağlama konusundaki güncel uygulamaları nelerdir?
8- Bakanlığınızın 2025-2030 dönemi için hedeflediği ‘pasaport gücü artışı’na yönelik diplomatik öncelikler nelerdir? Strateji yalnızca ülke listeleri bazında mı şekillenmektedir, yoksa vatandaşların vize başvuru sürecini kolaylaştıracak yapısal adımlar da planlanmakta mıdır?”
