Tüm Müslümanlar tarafından coşkuyla kutlanan Ramazan Bayramı hakkında daha fazla bilgi edinelim!
Ramazan Bayramı, halk arasında ‘Şeker Bayramı’ ya da ‘İftar Bayramı’ olarak da bilinir. Arapça’da ‘Îdü’l-Fitr’, Farsça’da ise ‘Îd-ı Fitr’ ifadesi ile anılmaktadır.
Bu bayram, İslam dünyasında oruç tutma ayı olan Ramazan’ın sona ermesiyle birlikte üç gün boyunca kutlanır. Hicri takvimde Ramazan ayının son günü arefe, bayramın ilk günü ise Şevval ayının başlangıcına denk gelir.
Ramazan Bayramı Her Yıl Neden Farklı Bir Tarihe Denk Geliyor?
Her sene Ramazan Bayramı, önceki yıldan 11 ya da 12 gün daha erken kutlanmaktadır. Bu durumun nedeni, Hicri takvimin bir ay takvimi olması ve güneş temelli miladi takvimden 11 ila 12 gün daha kısa sürede döngü tamamlamasıdır. Bu nedenle, miladi ve hicri takvim arasındaki gün farkı dolayısıyla yaklaşık 33 yıl içinde Ramazan Bayramı aynı tarihe rastlayabilmektedir.
Peki, Ramazan Bayramı İlk Kez Ne Zaman Kutlandı?
Dini kaynaklara göre, Ramazan Bayramı Hicret’in ikinci yılından itibaren kutlanmaya başlanmıştır. İlk bayramda gerçekleştirilen tüm törenler ve ibadetler Hz. Muhammed (s.a.s.) tarafından düzenlenmiştir.
Ramazan Bayramı Gelenekleri Nelerdir?
Ramazan Bayramı’nın ilk gününde, camilerde cemaatle birlikte bayram namazı kılınır. Bu namaz genellikle erkekler tarafından icra edilir ve ardından hutbe okunur. Tüm aile bireyleri bir araya gelir.
Her bayramda olduğu gibi, Ramazan Bayramı’nda da özel kıyafetler giyilir. Bayramların anlamı gereği bakımlı ve temiz olmak büyük bir önem taşır.
Aile büyükleri, akrabalar ve dostlar birbirlerini ziyaret ederken, büyüklerin ellerine öpülür. Bu bayramda çocukları mutlu etmek de oldukça önemlidir, bu sebeple onlara harçlık ve şeker verilir.
Aileler, bayram sofralarında bir araya gelir, küsler barışır. Misafirlere kolonya, şeker ve tatlı ikram edilir; konuklara özenle hazırlanmış hediyeler sunulur.
Çocuklar, Ramazan Bayramı’nda komşuları gezer. Gruplar halinde kapı kapı dolaşarak şeker toplarlar. Günümüzde bu gelenek, çoğunlukla küçük kasaba ve mahallelerde yaşatılmaktadır.
Ramazan Bayramına Neden Şeker Bayramı Denir?
Ramazan Bayramı’nın etimolojik kökenine bakacak olursak, bu bayram, Ramazan ayının sonunda yer aldığı için ‘Ramazan Bayramı’ olarak adlandırılmıştır. Ramazan kelimesi, Arapçada ‘Ramad’ kökünden türetilmiştir ve günümüzdeki sözlüklerde ‘kuru, yanık, sıcak toprak’ ya da ‘kavrulmuş zemin’ anlamlarına geldiği belirtilmektedir.
O zaman, Neden Ramad ya da Ramazan?
Bu kelimenin yaz aylarına denk gelen ilk zorunlu oruç ibadetinin başlangıcını simgelediğine inanılmaktadır. Ayrıca, Ramazan ayının ‘günahların yakılıp temizlenmesi’ anlamını da taşıması nedeniyle bu kelimenin ‘kavrulmuş zemin’ anlamı ile ilişkilendirildiği öne sürülmektedir. Fakat bu görüşler için kesin bir kanıt henüz sunulamamıştır.
Osmanlı döneminden günümüze gelen bayram geleneği, ‘Şeker Bayramı’ ya da ‘Şükür Bayramı’ olarak anılmıştır. Osmanlı döneminde bu bayrama ‘Iyd-ı Fıtır’ denilmiştir. Kelimenin kökenine baktığımızda; ‘Iyd’ bayram, ‘fıtır’ ise ‘oruç açma’ anlamını taşır. Fıtır, ‘fıtır sadakası’, ‘şükür sadakası’ şeklinde de bilinmektedir.
Eski kaynaklarda Ramazan Bayramı olarak tanımlanan bu bayram zamanla Şeker Bayramı olarak anılmaya başlanmıştır. Peki, “şükür” kelimesinin bu ismin içinde nasıl yer aldığına bakalım.
Şükür Bayramı Nasıl Şeker Bayramına Dönüştü?
Şükür kelimesi ‘Şık-kef-rı’ şeklinde yazılır ve aynı zamanda ‘şükür’ ve ‘şeker’ kelimeleriyle aynı anlamı taşır. İşte, Ramazan Bayramı’nın ‘Şeker Bayramı’ olarak adlandırılma nedeni de budur! Osmanlı kaynaklarında şükür ve şeker ifadeleri her iki biçimde yer bulmuş, bu durum farklı isimlendirmeleri beraberinde getirmiştir. Sonuç itibarıyla, ‘Şeker Bayramı’ terimi bir okuma hatası sonucu zamanla bu şekilde anılmaya başlanmıştır.
Tarihi adlardan günümüze evrilen bu tabir, toplumda önemli bir yer edinmiştir. Siz hangisini tercih ediyorsunuz; Ramazan Bayramı, Şeker Bayramı veya Şükür Bayramı mı?
