Özgüvenli kişiliği, askeri bilgisi ve babası Ertuğrul Gazi’den edindiği devlet adamlığı tecrübesi ile Osman Gazi, Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda ve gelişiminde önemli bir rol üstlendi.
Askeri yetenekleri ile öne çıkan Osman Gazi, babası Ertuğrul Gazi’nin en küçük oğlu olmasına rağmen, adaletli bir yönetim anlayışını benimseyerek beyliğin başına geçti.
Osman Gazi, 1326 yılında Bursa’daki Tophane mevkisinde yer alan sekizgen planlı ve kubbeyle örtülü “Gümüşlü Kümbet”e defnedilmiştir. Şehrin fethinden sonra, kiliseden dönüştürülen türbenin ortasında, Osman Gazi’ye ait, etrafı sedef kakmalı, pirinç parmaklıklarla çevrili, sırma işlemeli kadifeyle örtülü ahşap sanduka bulunmaktadır.
Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) İlahiyat Fakültesi İslam Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali İhsan Karataş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “İslam devletleri içinde Osmanlı kadar uzun yaşayan başka devletin olmadığını” vurguladı.
Karataş, Anadolu’da 13’üncü yüzyılda Selçuklu Devleti’nin hakim olduğunu ve Moğollar’ın baskısıyla bu dönemin sona erdiğini belirtti. “Bu asırda Moğollar, Bağdat merkezli Abbasi halifesini de ortadan kaldırdı. Dolayısıyla İslam dünyası, perişan bir hale geldiydi. İşte böyle her şeyin bittiği Osmanlı Devleti ortaya çıktı.” dedi.
Selçuklu Devleti’nin çöküşünden sonra beyliklerin kurulduğunu anımsatan Karataş, “Ertuğrul Gazi, bugünkü Bilecik’in Söğüt ilçesi taraflarında, gerek Moğollar gerek Harzemşahlarla mücadelesinde Selçuklulara yardım etmesi dolayısıyla kendisine uç beyliği görevi verildi. Topluluğuyla birlikte Bizans’a karşı mücadele etmeye başladı. Orada Osmanlı Devleti’nin temelleri de yavaş yavaş atılmaya başladı.” ifadesini kullandı.
“Bizans’a gerçekleştirdiği fetihlerle beylik topraklarını genişletti”
Ertuğrul Gazi’nin vefatından sonra Osman Gazi’nin görevine devam ettiğini belirten Karataş, “Askeri kabiliyeti iyi olarak bilinen Osman Gazi, bölgede özellikle Bizans’a yönelik gerçekleştirdiği fetih hareketleriyle babasından aldığı toprakları 4 bin kilometreden yaklaşık 20 bin kilometreye çıkartarak genişletti.” şeklinde konuştu.
Osman Gazi’nin fetihleriyle güçlenmeye başladığını vurgulayan Karataş, “Etrafa yayılan beyliklerden bir kısmı Osmanlı’ya katıldı, bazıları ise mücadelelere devam etti.” dedi.
Osman Gazi’nin Bursa’yı fethetme hedefinin kendisinde önemli bir yer tuttuğunu dile getiren Karataş, “Bursa’nın 10 yıl fetih süreci vardır. Rumlar, içeriye kapanıyorlar. Kendilerine yetecek miktarda yiyecek de var. Dışarı çıkmıyorlar. Dolayısıyla Osman Gazi, bunun kılıç zoruyla alınamayacağını anlayınca Bursa’yı bugün bu Balabanbey ve Aktimur’da kaleler yaptırdı. Kan dökülmeden, aşağı yukarı 10 yıllık süreç sonunda Bursa tekfuru gelip teslim oldu.” şeklinde açıkladı.
Osman Gazi, bu süreçte oğlu Orhan Gazi’ye Balaban Kalesi’ni göstererek, “Beni oraya defnedersiniz.” diyerek hedefine dikkat çektiğini belirten Karataş, “Osman Gazi tarafından kuşatılmış şehir, 1326’da oğlu Orhan Gazi’ye nasip olmuştur.” dedi.
“Devlet, Osman Gazi’nin ismiyle devam etti”
Prof. Dr. Karataş, kaynaklarda devletin adının “Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye” olarak geçtiğini belirtti. Osman Gazi’nin bu devleti kurduğunun altını çizen Karataş, “Bir devlet kurulduğunda, hutbede Sultan’ın adının okunması, o devletin artık bağımsızlığını ilan ettiği anlamına gelir.” ifadelerini kullandı.
Osman Gazi’nin, Eskişehir’deki Karacahisar Kalesi’nde Sultan Osman’ın Dursun Fakih’e ilk hutbeyi okuttuğunu ifade eden Karataş, “Böylece Osmanlı Devleti kurulmuş oldu ancak devletin asıl kurumsallaşması, Bursa’nın fethinden sonra Orhan Gazi zamanında gerçekleşecektir.” dedi. Ertuğrul Gazi’nin temellerini attığı devleti Osman Gazi kurmuş, Orhan Gazi ise şekillendirmiştir. “Devlet, Osman Gazi’nin ismiyle devam etti.” diyen Karataş, “Kuruluştaki hasbilik ve samimiyet, devletin uzun süre yaşamasına da sebep olmuştur.” şeklinde belirtti.
Karataş, Osman Gazi’nin oğlu Orhan Gazi’ye verdiği nasihatleri aktararak, “Din işlerine dikkat et. Zulümden sakın. Daima cihat ile ülkeni genişlet. Devlet hazinesini koru. Allah rızasına erişmek için hizmet veren sadık devlet adamlarını gözet. Alimler, faziletli kişiler ve ediplere, ikram ve iltifatta bulun. Malına ve askerine mağrur olma, din ehlini kapından uzak tutma. Allah’ın ve kulların hakkını gözet. Adaletten ayrılma. Her işte tedbirini al fakat Allah’a güvenmekten geri durma.” dedi.
