Antalya Kepez Bilim ve Sanat Merkezi’nde 9’uncu sınıf öğrencileri olan Ceylin Arslan, Hayrunnisa Başkan ve Tunay Denis Diederich, prematüre ve hasta bebek ölümlerini azaltmak için yapay zeka destekli bir kuvöz geliştirdi.
Öğrenciler, İstanbul’da bebek ölümlerine sebep olan ‘Yenidoğan Çetesi’ olayından etkilenerek, geliştirdikleri kuvöz projesini Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından organize edilen ‘Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması’nda sergiledi.
“‘YENİDOĞAN ÇETESİ’NDEN SONRA, KUVÖZ SİSTEMLERİNDEKİ EKSİKLİKLERİ FARK ETTİK”
Hayrunnisa Başkan, projeleri hakkında şu bilgileri verdi: “‘Yenidoğan Çetesi’nin yaşattıklarının ardından kuvöz sistemlerindeki eksiklikleri fark ettik. Projemizi, yaşananları göz önünde bulundurarak geliştirdik. Mevcut kuvözlerdeki eksiklikleri yapay zeka sistemiyle tamamlayarak yenidoğan bakımına yeni bir standart getirmeyi hedefliyoruz.”
AKILLI BİLEKLİK İLE BİYOLOJİK VERİLER İZLENİYOR
Ceylin Arslan, “Yenidoğan bebeklerde bilirubin maddesi belli bir seviyenin üstüne çıktığında sarılık olarak bilinen hastalık ortaya çıkıyor. Mevcut kuvözlerde sarılık hastalığı, mavi floresan ışık ile tedavi edilebiliyor. Fakat bu ışık kontrolsüz olduğu için yenidoğan bebeklerde bölgesel yanıklara ve gözlerinde kalıcı körlüğe neden olabiliyor. Biz bunun önüne geçmek için giyilebilir ve taşınabilir ‘fototerapi yeleği’ ürettik. Bu yeleğin içindeki mavi renkler sayesinde bilirubin maddesi sıvı hale geçiyor ve hastalık etkin bir şekilde tedavi ediliyor. Bunun yanı sıra akıllı bilek sistemimizle bebeklerde gerçekleşen biyolojik verileri; nabız gibi direkt olarak izlememiz sağlanıyor” şeklinde konuştu.
“HASTALIKLARI SIFIR TEMAS İLE TESPİT EDİYORUZ”
Arslan, kuvöz sisteminin hareketli yatak sistemine de dikkat çekerek, “Yenidoğanlar çok fazla sırtüstü yattıklarında sırtlarında yaralar oluşmaya başlıyor. Fakat yatağa entegre ettiğimiz sensörler yenidoğanı algılayıp, minik minik hareket ettirerek baskı yaralarını önlemiş oluyor. Ayrıca geliştirdiğimiz kuvöz sistemindeki kamerayla acil müdahale yapılması gereken anlarda, yoğun bakım hemşireleri monitöre aktarılan görüntüleri anlık fark ediyor. Hemşireler görüntüler sayesinde anlık müdahalelerini kolaylıkla gerçekleştirebiliyor. Çalışmalarımız esnasında Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden etik kurul onayı aldık. Bu onaydan sonra yenidoğan yoğun bakımlara giderek, ailelerin onayı ile çocuklarımız üzerinde çalışmalarımızı test ettik. Çalışmalarımızdan 3 bin 600 veri elde ettik. Bu verilerle kendimize özgün, dünyada tek olan bir veri tabanı oluşturduk. Bu veri tabanında yapay zekamızı eğittik. Kameramız bebekleri izliyor; bu sırada sarılık ve dolaşım hastalıklarını sıfır temas ile yüzde 99,7 doğruluk oranıyla tespit ediyoruz” ifadelerini kullandı.
“OMURGA VE KEMİK GELİŞİMİ DESTEKLENMİŞ OLUYOR”
Ceylin Arslan, mevcut kuvöz sisteminde var olan eksikliklere de dikkat çekerek, “Yenidoğan yoğun bakımlarında ışıkların kapanmaması, karanlıkta salgılanan hormonların önüne geçiyor diyebiliriz. Yapay zeka destekli entegre karartma sistemimiz, hormonların daha etkili şekilde salgılanmasına yardımcı oluyor. İçerisinde yer alan gün ışığı lambası sayesinde de ayrıca bebeğin yüz ifadeleri ve ten rengi izlenebiliyor. Kemik gelişimi tamamlanmayan prametüreler için de su yatağı sistemimiz ile kemiklerde oluşan hasarın önüne geçiyoruz. Su yatağı ile omurga ve kemik gelişimi desteklenmiş oluyor” diye belirtti.
(DHA)
