AA, DSÖ verilerinden faydalanarak özellikle Afrika’da yaygın olan, Çin, ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya gibi ülkelerde ise az sayıda vaka raporlanan M çiçeği virüsü hakkında bilgiler derledi.
DSÖ, virüse yakalanan bireylerin mümkün olduğu hallerde evlerinde izole olmalarını ve döküntüleri tamamen geçene kadar maske kullanmalarını tavsiye ediyor.
Cildin kuru ve açık tutulması gerektiğini vurgulayan DSÖ, ellerin sık sık dezenfekte edilmesi ve başkalarıyla temastan kaçınılması gerektiğini belirtiyor.
Ayrıca DSÖ, yeni vaka sayısının en yüksek olduğu alanlar ve maruz kalma riski taşıyan bireyler üzerine odaklanarak ülkelere Mpox için hedefli aşılama desteği vermeye devam ediyor.
Mpox aşılamaları, MVA-BN aşısına sahip olan Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC), Liberya, Nijerya, Ruanda, Sierra Leone, Güney Afrika ve Uganda’da başlatıldı. Bu ülkeler, virüse yüksek maruz kalma riski taşıyan nüfus gruplarını hedefleyen bir dozluk strateji uyguluyor.
Şu ana dek 869 binden fazla MVA-BN aşı dozu uygulandı ve bu dozların yüzde 69’undan fazlası KDC’de kullanıldı.
Son dönemlerde Mpox vakası bildiren diğer ülkeler, virüse karşı ulusal aşılama planlarını geliştirmekte. DSÖ, Mpox virüsüne karşı kitlesel aşılama yerine hedefli aşılamayı öneriyor.
MPOX İLK KEZ DANİMARKA’DA GÖRÜLDÜ
DSÖ’ye göre M çiçeği virüsü, Poxviridae virüs ailesine dahil olup Orthopoxvirus cinsine ait Mpox virüsünden kaynaklanan bir viral hastalık olarak tanımlanıyor.
M çiçeği, 1958 yılında Danimarka’da araştırma amacı doğrultusunda maymunlar üzerinde keşfedildi. 1970’te Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde meydana gelen bir vakada 9 aylık bir erkek çocukta görülen virüs, “insanlarda bildirilen ilk mpox vakası” kaydedilmiştir.
Hastalığın yaygın belirtileri arasında yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrıları, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine benzer kabarcıkların oluşumu yer alıyor.
M çiçeği virüsü, fare ve sincap gibi kemirgenlerden ya da enfekte bireylerden bulaşabilmektedir.
Virüsün neden olduğu cilt döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu gibi eşyaları kullanmak ve vücut sıvılarıyla temas etmek, bulaşma nedenleri arasında önemli bir yer tutuyor.
DSÖ, 21 Temmuz 2022’de M çiçeği salgınına yönelik bir “küresel acil durum” ilan etti ve 10 ay sonra sağlık krizinin kontrol altına alındığını belirterek acil durumu sonlandırdı.
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, 14 Ağustos 2024’te DSÖ Acil Durum Komitesinin tavsiye kararını kabul ederek M çiçeği virüsünün uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğunu duyurdu.
M ÇİÇEĞİNİN İKİ GENETİK TÜRÜ BULUNUYOR
M çiçeği virüsünün “Klad I ve Klad II” adını alan iki genetik türü bulunmakta. “Klad I”, genellikle Orta ve Doğu Afrika’da görülmekte ve daha ciddi hastalıklar ve ölümlere yol açan Mpox türüdür. Batı Afrika’ya özgü ve daha hafif olan “Klad II” ise 2022’deki salgına sebep olmuştur.
Mevcut salgında görülen “Klad 1b”nin, yeni ve daha şiddetli bir virüs türü olduğu ifade ediliyor. Klad 1b, KDC’nin doğu kesimleri ve komşu ülkelerde yoğun olarak rapor ediliyor. Orta Afrika ülkeleri hem Klad 1a hem de Klad 1b vakalarını bildirirken, Doğu Afrika ülkeleri Klad 1b vakalarını kaydediyor.
HAZİRANDA 4 BİN 798 MPOX VAKASI BİLDİRİLDİ
DSÖ’nün en son yayımladığı ve küresel verileri içeren raporuna göre, Haziran 2025’te 50 ülkede toplam 4 bin 798 Mpox vakası bildirildi. Bu vakalardan 21’i ölümle sonuçlandı. Vaka ölüm oranının ise yüzde 0,4 olarak belirtildi.
Mpox vakasının ilk kez görüldüğü ülke Gambiya olurken, Haziran ayında yeni bir Mpox vakası bildirildiği kaydedilmedi.
Batı Afrika’da Klad 2b vakaları rapor edilmeye devam ederken, Orta Afrika ülkelerinde hem Klad 1a hem de Klad 1b MPXV kladı, Doğu Afrika ülkelerinde ise Klad 1b vakaları kayıtlara geçiyor.
Kıta genelindeki doğrulanmış vakalarda son dönemlerde görülen düşüş eğiliminin, Sierra Leone ve KDC’deki vaka azalmalarından kaynaklandığı ifade ediliyor.
HASTALIK BAZI ÜLKELERDE SEYAHATLE İLİŞKİLİ GÖRÜLÜYOR
Son günlerde Çin’de 11, Birleşik Krallık’ta 3, Avustralya’da 2 ve ABD’de 1 Mpox vakası bildirildi ve bunların seyahatle ilişkili olduğu vurgulandı.
Maymun çiçeği virüsünün farklı türleri, birçok ülkede dolaşmaya devam ederken, hızlı bir şekilde kontrol altına alınmaması ve insandan insana bulaşmanın önlenmemesi halinde toplumda sürekli bulaşma riski taşımayı sürdürüyor.
