Karar cumhurbaşkanı onayında, cumhurbaşkanı bu kararı reddedebilir.
Letonya kamu yayıncısı LSM’nin bildirdiğine göre, yaklaşık 13 saat süren yoğun bir oturumun ardından oylama gerçekleştirildi. Eğer bu karar yürürlüğe girerse, Letonya, İstanbul Sözleşmesi’nden ayrılan ilk Avrupa Birliği ülkesi olacak.
Yasanın geçerli olabilmesi için Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics’in 10 gün içerisinde onay vermesi gerekiyor. Rinkevics, yasayı veto etme ve parlamentoya geri gönderme hakkına sahip; ancak milletvekilleri aynı kararı tekrar kabul ederse, cumhurbaşkanının itiraz etme yetkisi bulunmuyor.
Rinkevics, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, kararı ideolojik ya da siyasi bir çerçevede değil, “devletin çıkarları ve hukuki gerekçeler” doğrultusunda değerlendireceğini belirtti.
Letonya, neden İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmak istiyor?
Letonya’da İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme önerisi getiren partiler, bu kararın Letonya kurumlarının önünde bir engel teşkil ettiğini ve şiddet ile cinsel saldırıyla etkili bir şekilde mücadele edemediklerini öne sürüyor. Ancak bu durumu etkileyen temel sebep ‘toplumsal cinsiyet’ kavramı olarak belirtiliyor.
Önerinin arkasındaki milletvekilleri ve partiler, ‘aileyi koruma’ gerekçesiyle çekincelerini dile getiriyor. Onlara göre sözleşme, şiddeti önlemeyi amaçlasa da muhalefet milletvekilleri, sözleşmenin maddelerinden birinde geçen ‘cinsiyet’ kavramının geleneksel aile değerleri üzerinde olumsuz etkileri olduğunu savunuyor.
Ülke içinde de protestolar var.
Letonya genelindeki kadın hakları örgütleri ve sivil toplum temsilcileri, ülkenin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına güçlü bir şekilde karşılık verdi. Parlamento binası önünde kitlesel protestolar düzenlenirken, bazı muhalefet partileri ise yasanın Anayasa Mahkemesi’ne götürülmesi için hazırlık yapıyor. Uzmanlardan yapılan açıklamalara göre, kararın referanduma taşınması hukuken mümkün olsa da, uygulanmasının oldukça zor olduğu belirtiliyor.
Sözleşmeden çıkmayı öngören yasa tasarısı, muhalefetteki “Latvia First” (Öncelikle Letonya) partisinin önerisiyle parlamentoya sunuldu. Teklif, iktidar koalisyonundaki üç partiden biri tarafından desteklenerek kabul edildi. Ülkede iktidar olan merkez sağ Yeni Birlik Partisi, 2022 seçimlerinde yüzde 18,9 oy oranıyla hükümeti kurmuştu.
