Bugün Rusya’nın doğusunda, Kamçatka Yarımadası açıklarında 8.8 büyüklüğünde güçlü bir deprem meydana geldi. Depremin ardından yapılan tsunami uyarısıyla birlikte, gün içerisinde dalgaların Kamçatka’nın yanı sıra Japonya ve ABD kıyılarına ulaşması bekleniyor. Fukuşima Nükleer Santrali’nde çalışanlar tahliye edilirken, tsunami riski hakkında endişeler devam ediyor. Depremin ardından halka, “kıyılardan uzak durun” çağrısı yapıldı ve henüz herhangi bir can kaybı bildirilmedi.
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eyübhan Avcı, TRT Haber ve TVNET kanallarında yaptığı değerlendirmede, yaşanan depremin 1952’den bu yana kaydedilen en büyük sarsıntılardan biri olduğuna dikkat çekti. Prof. Dr. Avcı, depremin okyanus içerisinde meydana geldiğini belirterek, “Bu büyüklükteki bir depremin hem yapı hasarı hem de tsunami kaynaklı zarar üretme ihtimali oldukça yüksek. Tsunami dalgaları normal deniz dalgalarından çok farklı. Bu dalgalar saniyede 200 m/sn varan hızlara ulaşabiliyor. Bu da ciddi yıkıma yol açabilir.” dedi.
“Kamçatka kıyıları ilk darbeyi aldı, dalga boyu 4 metreyi geçti”
Tsunami dalgalarının ilk olarak Kamçatka kıyılarına vurduğunu belirten Avcı, “İlk gelen veriler tsunami dalgalarının 4 metreyi geçtiğini gösteriyor. Ancak farklı kıyı bölgelerinde bu değer değişebilir. Dalga boyunun kıyıya yaklaştıkça büyümesi doğaldır, bu yüzden kıyı şeridindeki yerleşimler daha fazla tehdit altında. Ancak dalga boyunun 10 metreyi aşmayacağı kanaatindeyim.” şeklinde konuştu.
Nükleer santraller için özel önlemler şart
Fukuşima Nükleer Santrali’nde tahliye edilmesini “yerinde bir önlem” olarak nitelendiren Prof. Dr. Eyübhan Avcı, nükleer tesislerin tsunami dalgalarına karşı çok katmanlı önlem sistemleriyle donatılması gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda, “2011’deki Fukuşima felaketi Japonya’ya çok büyük bir ders oldu. Şimdi tsunamiye karşı hem fiziksel engeller hem de otomatik kapanma sistemleriyle yeni önlemler alıyorlar. Türkiye dâhil tüm kıyı ülkelerinin benzer sistemleri hayata geçirmesi şart.” ifadelerini kullandı.
“Japonya ve ABD hazırlıklı, büyük yıkım beklenmiyor”
Prof. Dr. Avcı, Japonya’nın deprem gerçeğini kabul eden ve yapı güvenliği konusunda örnek bir ülke olduğunu belirtti. Avcı, “Japonya, dünyaya depreme dayanıklı yapı nasıl inşa edilir bunu gösteren ülke. Çok ciddi mühendislik sistemleri var. Benzer şekilde ABD ve Rusya’da da güçlü deprem yönetmelikleri mevcut. Bu nedenle her üç ülkede de yapısal hasarın sınırlı olmasını, can kaybının yaşanmamasını bekliyoruz.” dedi.
Türkiye için uyarı: Her an her yerde deprem olabilir
Türkiye’nin 485’in üzerinde aktif fay hattına sahip olduğunu hatırlatan Dr. Avcı, “Neredeyse her bölgemizden fay geçiyor. Her an, her yerde büyük bir deprem olabilir. Marmara bölgesindeki kıyı kentlerinin bina stoku son derece riskli. Özellikle 1999 öncesi yapılmış yapılar acilen elden geçirilmeli. Japonya’daki gibi hasar almayan binalar tasarlamalıyız. Bizde hâlâ ‘bina yıkılsın ama can kaybı olmasın’ yaklaşımı var. Bu anlayış değişmeli.” şeklinde konuştu.
Altyapı sistemlerine dikkat: Binalar kadar yollar da risk altında
Depremlerde sadece binaların değil, altyapının da zarar görebileceğine dikkat çeken Avcı, ulaşım ve iletişim hatlarının geçtiği bölgelerde zemin iyileştirmesi yapılmasının önemini vurguladı. Prof. Dr. Eyübhan Avcı, “Sıvılaşma nedeniyle yollar çöker, kanalizasyon ve iletişim hatları zarar görebilir. Bu nedenle zemin etüdü olmadan altyapı planlaması yapılmamalı.” ifadelerini kullandı.
