Konut güvenliği 23 Nisan İstanbul depreminin ardından yeniden gündemde.
İstanbul’da gerçekleşen depremin ardından, vatandaşlar oturdukları binaların güvenli olup olmadığını sorgulamaya başladı. Kente dair birçok bina, 1999 ve öncesinde inşa edilmiştir. Bu durum, konut yaşının artmasıyla birlikte güvenlik kaygılarını çoğaltmakta, İstanbul’daki çarpık kentleşme de tedirginliği artıran başlıca faktörlerden biri olmaktadır.
Şimdi ise İstanbul’da bitişik nizamda yapılan yapılar hakkında endişeler artmakta. Bu yapıların deprem sırasında ne derece güvenli olduğu konusu, cevap arayan bir soru haline gelmiştir.
İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi’nde görevli Prof. Dr. Ercan Yüksel, Hürriyet’ten İsmail Sarı’nın sorularını yanıtladı.
Birbirine bitişik binalar depremde tehlikeli mi?
Toplumda, birbirine bitişik yapıların daha güvenli olduğu yönünde bir inanış bulunmaktadır. Ancak Prof. Dr. Yüksel, bu bakış açısının hatalı olduğunu ifade ediyor: ‘Binaların mühendislik hesapları, her birinin ayrı bloklar olarak tasarlanması gerektiğini gösterir. Çünkü deprem hareketi gibi etkiler geldiğinde, binaların planlanan yer değiştirmeleri ve yatay deplasmanları gerçekleştirebilmesi gerekir. Ancak bitişik nizamda bu mümkün olmuyor. Binalar farklı zamanlarda inşa edildiği için döşeme seviyeleri aynı hizaya gelmeyebilir. Bu ise büyük bir risk taşır.’
Prof. Dr. Yüksel, bitişik nizamlı yapıların kenar bölgelerinin her zaman daha fazla risk taşıdığını belirtiyor. Uç kısımların deprem sırasında yıkılma olasılığı, diğer bölümlere göre daha fazladır. Bunun sebebi, bu binaların birbirine yaslanan kütle transferi yapan bir sisteme dönüşmesidir; dolayısıyla diğer bölümlerdeki kolon kırılma ihtimali bile tehlikeli hale gelebilir.
– Binaların arasında mesafe ne kadar olmalı?
‘Diyelim ki 5 katlı bir bina var. Yanındaki yapının 25 santimetre kadar yer değiştirme özelliği olsun. Yani yan bina, deprem sırasında 25 santimetre kadar sağa sola hareket edecek. Mevcut yapının da böyle bir hareket yapma potansiyeli bulunuyor. Bu nedenle tüm sallantı hesapları titizlikle yapılmalı ve arada bırakılacak mesafenin belirlenmesi gerekmektedir. Bu mesafe, belli bir güvenlik toleransı ile birlikte hesaplanmalıdır.’
– Hangi çatlaklar risk taşıyor?
Kiriş ve kolonlarda oluşan çatlaklar, son derece dikkat edilmesi gereken unsurlardır. Özellikle kirişlerin her iki ucuna özel özen gösterilmelidir.
