İngiltere’de, insan DNA’sını sıfırdan sentezlemeyi amaçlayan tartışmalı ve devrim niteliğinde bir bilimsel proje başlatıldı. Proje, 10 milyon sterlinlik bir fon ile desteklenirken, insan yaşamının temel bileşenlerini laboratuvar ortamında yeniden oluşturmayı hedefliyor. Ancak, “tasarım bebekler” ve beklenmedik genetik değişiklikler gibi potansiyel riskler, projenin etik boyutlarının tartışma konusu olmasına yol açıyor.
HASTALIKLARA ÇARE Mİ, ETİK KRİZ Mİ?
Moleküler Biyoloji Laboratuvarı’ndan Dr. Julian Sale, projeyi “biyolojide bir sonraki dev adım” olarak tanımlıyor. Sale, “Yaşlandıkça insanların hayatını iyileştirecek tedaviler geliştiriyoruz. Karaciğer, kalp veya bağışıklık sistemi gibi hasarlı organları onaracak, hastalıklara dirençli hücreler üretmeyi hedefliyoruz” ifadelerini kullanıyor.
Diğer yandan, genetik değişim karşıtı Beyond GM’in direktörü Dr. Pat Thomas, teknolojinin kötüye kullanım tehlikesine dikkat çekiyor: “Tüm bilim insanlarının iyi niyetli olduğunu düşünmek isteriz ama bu bilimsel bilgiler farklı amaçlarla, hatta savaş için bile kullanılabilir.”
Bu haberin özetini dinlemek ister misin?
“MEVCUT DNA’LAR ÜZERİNDE DEĞİŞİKLİKLER YAPABİLİYORDUK”
İnsan Genomu Projesi’nin 25. yılı vesilesiyle duyurulan “Sentetik İnsan Genomu Projesi”, DNA’yı yalnızca haritalamakla kalmayıp molekül molekül inşa etmeyi amaçlıyor. İlk aşamada, insan kromozomlarının büyük parçaları sentezlenecek ve nihayetinde tam bir kromozom oluşturulacak. Direkör Prof. Matthew Hurles, “DNA’yı sıfırdan oluşturmak, DNA’nın gerçekten nasıl çalıştığını test etmemizi sağlıyor. Şu ana kadar sadece mevcut DNA’lar üzerinde değişiklikler yapabiliyorduk” diyor.
“CİN ŞİŞEDEN ÇIKTI”
Proje, canlı organizma yaratımını içermiyor ve tüm çalışmalar test tüplerinde ve kültür kaplarında gerçekleştirilecek. Ancak Edinburgh Üniversitesi’nden Prof. Bill Earnshaw, teknolojinin kontrolsüz bir şekilde yayılabileceğine yönelik uyarılarda bulunuyor: “Cin şişeden çıktı. Şu an sınırlamalar getirsek bile, uygun ekipmanlara sahip biri bu DNA’ları sentezlemeye başlamak isterse, bunu durdurmak zor olur.”
Dr. Pat Thomas ise ticarileşmeyle ilgili kaygılarını dile getiriyor: “Sentetik vücut parçalarının ya da verilerin sahibi kim olacak?”
ETİK VE TOPLUMSAL TARTIŞMALAR BAŞLIYOR
Dr. Tom Collins, projenin sorumlu bir şekilde yürütülmesi için etik tartışmalara açık olduklarını vurguluyor. Prof. Joy Zhang liderliğinde gerçekleştirilecek sosyal bilim programı, kamuoyunun görüş ve endişelerini analiz edecek. Zhang, “Halkın bu teknolojiyle ilişkisini ve kaygılarını anlamak istiyoruz” şeklinde ifade ediyor.
Proje, tıbbi yenilikler vaadetse de, etik ve güvenlik konuları bilim camiasında keskin bir ayrışmaya yol açıyor.
