Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 38. Olağan Genel Kurulu’na dair açılan davanın duruşması 30 Haziran’da gerçekleştirilecek. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) Yüksek Seçim Kurulu’ndaki (YSK) temsilcisi Recep Özel, ‘mutlak butlan’ konusuna karşıt bir açıklama yaptı. Özel, “YSK’nın kararını mahkeme bozamaz. Eğer mahkeme bu kararı bozarsa, tüm sistem karışır.” ifadelerini kullandı.
AKP’nin YSK Temsilcisi’nin uyarısının yanı sıra, kulislerde YSK’nın yargıya direktif göndererek, “Bu bizim alanımız” dediği iddiaları da gündeme geldi. Bunun yanında Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 30 Haziran’da vereceği kararın, CHP’nin kurultayına ilişkin açılan davaya emsal teşkil edebileceği değerlendiriliyor.
YARGITAY ‘ÖNCE PARTİ İÇİ’ DEDİ
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 30 Haziran 2022 tarihinde, Esas No: 2021/778, Karar No: 2022/9798 ile kesinleşen kararı, siyasi partilerin kongre süreçlerindeki itiraz usullerine dair dikkat çekici bir emsal oluşturuyor. Yargıtay’ın bu tavrı, itiraz süreçlerinin önce parti içi ve seçim mevzuatına uygun olarak yürütülmesini şart koşarak, mevcut CHP yönetiminin lehine bir durum ortaya çıkarabilir.
Söz konusu Yargıtay kararı, CHP’nin ilçe kongresine dair açılan davayı ele aldı. Davacı taraf, kongre sürecinde oy sayımından söz hakkı ihlallerine kadar birçok usulsüzlük yapıldığını iddia ederek, seçimin iptal edilmesini talep etti.
DAVACIDAN YANLIŞ İTİRAZ
Ancak hem İlk Derece Mahkemesi hem de İstinaf Mahkemesi, davayı esasına girmeden reddetti. Bu ret kararlarının temel gerekçesi, Siyasi Partiler Kanunu ve ilgili parti tüzüğündeki itiraz usullerinin davacı tarafından izlenmemiş olmasıydı.
Mahkemeler, seçimle ilgili itirazların tutanakların düzenlendiği tarihten itibaren iki gün içinde yetkili ilçe seçim kurullarına yapılması gerektiğini ve davacının bu yolu tüketmediğini vurguladı.
KARAR OY BİRLİĞİYLE ALINDI
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, bu kararı oy birliğiyle onaylayarak, siyasi parti içi seçimlerde iddia edilen usulsüzlüklere karşı, öncelikle ilgili yasal itiraz yollarının eksiksiz bir şekilde kullanılmasının gerekliliğini belirledi. Bu içtihat, mahkemelerin türüne göre uyuşmazlıklarda doğrudan iptal taleplerini değerlendirmeden önce, parti içi ve seçim hukuku mekanizmalarını işletim eksikliğini esas alacağını gösteriyor.
YEREL MAHKEME YARGITAY’IN KARARINI GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURMAK ZORUNDA
Yargıtay’ın bu kararı, devam eden CHP Kurultayı’nın iptaline ilişkin dava açısından önemli bir emsal teşkil edebilir.
Yargıtay’ın “önce yasal itiraz yolları tüketilmeli” ilkesi, CHP kurultay iptali davalarında benzer bir durum oluşması halinde, davacıların iddia ettikleri usulsüzlükleri ilgili mevzuat ve parti tüzüğü çerçevesinde, öncelikle ilçe seçim kurullarına veya parti içindeki yetkili organlara taşımamış olmaları durumunda, davanın reddine neden olabilir. Bu durum, mevcut CHP yönetiminin kararlarının hukuki dayanıklılığını artıracak ve iptal davalarının sonuçlarını doğrudan etkileyecek bir etki yaratacaktır.
Karar, siyasi partilerin iç işleyişine yargısal müdahalenin ancak belirlenmiş itiraz usulleri tamamlandıktan sonra mümkün olabileceğini ortaya koyarak, parti içi özerklik ile hukuka uygunluk arasında bir denge oluşturuyor. Yerel mahkemeler, CHP Kurultay davalarını incelerken Yargıtay’ın bu yeni içtihadını göz önünde bulundurmak zorunda kalacak.
