Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), iş yerlerinde yalnızca Arapça tabelaların kaldırılmasına yönelik alınan kararın “ayrımcı muamele” olarak değerlendirildiğini belirterek, Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne 204 bin 285 lira idari para cezası uyguladı.
TİHEK’in kararı, Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından “Arapça tabelaların kaldırılması” yönünde bir karar alındığını ve bu kararın 1 Mayıs 2024 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacağına dair basında çıkan haberlerle doğrulandı. TİHEK, 8 Mayıs 2024 tarihindeki toplantısında konuyu resen incelemeye aldı.
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Arapça tabelaların kaldırılması konusunda Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER) yapılan şikayetlerin belediyeye yönlendirildiğini, bu çerçevede yetki alanı dahilinde 46 işlem tesis edildiğini bildirdi.
Belediye, önerilen kararın Belediye Meclisince oy birliği ile alındığını vurgulayarak, yabancı dildeki tabelaların kaldırılması işlemlerinin gerekçesinin, 1353 sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun ile 3701 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun olduğunu belirtti.
TİHEK, yaptığı incelemede uygulamanın sadece Arapça tabelalarla sınırlı tutulmasının “ayrımcılık yasağı ihlali” olarak değerlendirerek, Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne 204 bin 285 lira idari ceza kesti.
Kararın gerekçesinden
TİHEK’in kararında, Türk harfleri dışındaki harflerle yazılmış yazıların kullanımının 1353 sayılı Kanuna uygun olarak sınırlı olduğu ifade edildi. “Türkiye’de iş yapan bir işletmenin tabelalarının Türk alfabesine uygun bir biçimde düzenlenmesi zorunludur.” değerlendirmesine de yer verildi.
Belediyelerin yasal düzenlemelere uygun hareket etmesinin gerekliliğine dikkat çeken karar, incelemenin yalnızca Türkçe harflerin dışındaki dillerle yazılmış tabelalar üzerine olup olmadığını sordu. Kararda, belediye tarafından gerçekleştirilen 46 işlemin tamamının Arapça tabelalara yönelik olduğu hatırlatıldı ve yabancı dildeki tabelaların kullanımıyla ilgili olarak İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı tarafından düzenleme yapıldığı ifade edildi.
Ayrıca, sadece Arapça tabelalara işlem yapıldığı, diğer dildeki tabelalarla ilgili herhangi bir işlem yapılmamasının “ayrımcı muamele” olduğu kaydedildi. İnceleme sonucunda, Türk alfabesinde bulunmayan Q-W-X harflerini içeren 6 adet İngilizce tabela üzerinde de herhangi bir işlem uygulanmadığı belirlendi. Kanun çerçevesinde Arapça harfler taşıyan tabelaların kaldırılması gerektiği anlaşıldığı halde, Türk harflerinden farklı harfler barındıran başka dillerdeki tabelalara yönelik işlem yapılmaması, kanun hükümlerine uygun düşmediği kanaati oluşturmuştur.
Meclis kararına uygun olarak, Türk alfabesi dışındaki tüm tabelalara işlem yapılması gerektiği dile getirilen kararda, yalnızca Arapça tabelalara işlem uygulanmasının, 6701 sayılı Kanun’un 3. maddesinde belirtilen dil temelli ayrımcılık yasağını ihlal ettiği vurgulandı.
