Mersin Anamur’da 28 Temmuz gecesi, iş hanının içinde yüksekten düşen 12 yaşındaki Eyüp Can Güner hayatını kaybetti. Yapılan incelemelerde Güner‘in vücudunda 5 bıçak yarası bulunduğu açıklandı.
Olayın ardından Ustabaşı N.U. “ihmali davranışla ölüme sebebiyet verme” suçlamasıyla tutuklandı. Güner’in trajik ölümü, Türkiye’de çocuk işçiliği meselesini bir kez daha gündeme taşıdı. Ülkede yaklaşık 2 milyon çocuğun iş gücünde yer aldığı tahmin edilmektedir. Ayrıca, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi verilerine göre, 2013-2025 yılları arasında en az 770 çocuk iş kazaları neticesinde yaşamını yitirdi. Hükümet, bir yandan Merkezi Eğitim Merkezleri (MESEM) aracılığıyla çocuk işçiliğini teşvik ederken, diğer yandan çeşitli tartışmalı politikalarla gündemi meşgul ediyor.
ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİ ÇALIŞTIRILMASINA İLİŞKİN NE GEREKİYORSA…
İktidarın uygulamalarıyla ilgili yeni bir tartışma konusu ortaya çıktı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2025-2028 Ulusal İstihdam Stratejisi’nin “sosyal koruma-istihdam ilişkisi” başlığı altındaki 3.1.5 maddesinde, “Çocuk ve genç işçi çalıştırılmasına ilişkin ihtiyaç duyulan alanlarda ve ilgili mevzuatta gerekli revizyonlar yapılacaktır” ifadelerine yer verdi. Bu bağlamda sorumluluğun ÇSGB Çalışma Genel Müdürlüğü’nde olduğu, SGK ile İŞKUR’un işbirliği yapacağı ifade edildi.
“ÇOCUKLAR İŞÇİLEŞTİRİLİYOR”
Umut-Sen sözcüsü Burcu Arıkan, konuyla ilgili Halktv.com.tr’ye değerlendirmelerde bulundu. İş cinayetlerinde yaşanan cezasızlık politikalarına dikkat çeken Arıkan, “Ulusal İstihdam Projesi’nin ‘Sosyal Koruma ve İstihdam İlişkisi’ başlığı altında ‘Çocuk ve genç işçi çalıştırılmasına ilişkin mevzuat altyapısı güçlendirilecektir’ ifadesi mevcut. Uluslararası sözleşmelere göre, doğrudan çocuk işçi çalıştırmak mümkün olmasa da farklı ara formüller uygulanıyor. Zorunlu eğitim kapsamında yürütülen programlar ile çocuklar, ‘işçi’ statüsünde olmadan MESEM’ler aracılığıyla işçileştiriliyor. Bu süreçte ‘ücret’ terimi yerine harçlık veya haneye destek gibi kavramlar kullanılıyor, böylece resmi olarak işçi olmadan iş gücü olarak değerlendiriliyor. Bu çocuklara 9., 10. ve 11. sınıflarda asgari ücretin 1/3’ü, 12. sınıfta ise 1/2’si ödenmektedir,” dedi.
DENETİM YAPILMIYOR
MESEM’lerde denetimlerin Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve ÇSGB’nin sorumluluğunda olduğunu hatırlatan Arıkan, “ÇSGB Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın verilerine göre 2023 yılı itibarıyla işyerlerinin %0,4’ü denetlendi ve işçilerin yalnızca %7’sinin teftiş gördüğü anlaşılmaktadır. Dolayısıyla çocuklar tamamen patronların insafına bırakılmış durumda,” ifadesini kullandı.
“ÇOCUK İŞ GÜCÜ ARAŞTIRMASI YAPIMI VE VERİ TABANI KURULMASI PLANLANIYOR”
Mesleki Eğitim Projeleri çerçevesinde 2023 yılının ilk dört ayında elde edilen gelir 1 milyar 379 milyon lira fakat bu miktarın sadece 300 milyon lirası öğrenci ve öğretmenlere ödenmiştir, diyen Arıkan, “MEB’in liselerdeki 4 yıllık zorunlu eğitimi 2 yıla indirmesi ve bu eğitimin isteğe bağlı hale gelmesiyle ilgili düzenlemeler duyuruluyor. Çocuk infaz kanunu çerçevesinde reşitlik konusunun tartışmaya açılması, çocuk işçilik politikasıyla doğrudan ilgili. İşçilerin 16 saatlik çalışma süreleri altında maruz kaldığı yoksullaştırma politikası, çocukların eğitimden kasten koparılmasına yol açmakta. 5-17 yaş aralığındaki çocuk işgücü araştırması yapılması ve bir veri tabanı oluşturulması planlanmakta. Burada çocuk işçiliğin yasallığının tamamen ortadan kaldırılmasına yönelik bir niyet görülmekte. Holdinglerin tarım arazilerini, evlerimizi, zeytinliklerimizi ve çocuklarımızı sömürdüğü bu dönemde bu raporlar her şeyi açıkça teşhir ediyor,” şeklinde açıklamada bulundu. Arıkan, buna karşı bir mücadele verilmesi gerektiği vurgusunu yaptı.
