Kakao fiyatları, Batı Afrika’daki kuraklık endişelerinin azalması ve rekoltedeki artışla bu yıl uluslararası piyasalarda yüzde 40’tan fazla bir düşüş yaşadı. Bu yıl, kakao emtia piyasasında en sert dalgalanmalar yaşayan ürünler arasında üst sıralarda yer aldı.
YÜZDE 40’IN ÜZERİNDE GERİLEME!
ABD merkezli Intercontinental Exchange’de kakao ton fiyatı, 2024 yılının başından bu yana yüzde 40’tan fazla azalarak 7 bin doların altına düştü.
Kakao fiyatlarındaki bu keskin düşüş, zayıflayan talep ile birlikte arzın artacağı yönündeki beklentilerle birleşti. Batı Afrika’da yağmur mevsiminin kuraklık koşullarını hafifletmesi ve kakao ağaçlarının çiçeklenmesinin artması, üretim artışını da beraberinde getirdi.
Ayrıca yüksek kakao fiyatları ve uygulanan tarifelerin çikolata talebini düşürebileceği endişeleri de, fiyatların üzerindeki baskıları artıran diğer bir faktör oldu. Batı Afrika’da kakao üretiminin yükseleceğine dair öngörüler, fiyatların gerilemesine neden oldu.
Analistler, kakaoda gelecek sezona dair artan üretim tahminlerine dikkat çekerek, kısa vadeli yukarı yönlü fiyat hareketlerine rağmen genel eğilimin aşağı yönlü olduğunu ifade etti. Geçen yıl arz sıkıntıları nedeniyle fiyatlar 12 bin 931 dolara kadar tırmanmıştı. Batı Afrika’daki olumsuz hava koşulları ve küresel stoklardaki daralma, fiyat artışında etkili olmuştu.
Fildişi Sahili ve Gana’daki zayıf üretim de yıl boyunca fiyatlardaki artışta önemli rol oynadı. Fildişi Sahili’nden gelen haberler, ihracatçıların kötü kalite sebebiyle kakao çekirdeklerini reddettiklerini ortaya koyuyor ve bu durumun küresel kakao arzını olumsuz yönde etkileyebileceği tahmin ediliyor. Ayrıca, bu ülkedeki kakao hasadındaki azalma da fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturdu.
Büyük kakao fabrikalarının, tohum maliyetlerini karşılayamadığı için üretimde kısıntı yapma ya da durdurma kararı alması, fiyatların artışını tetikledi. Uzun süreli kuraklık ve şiddetli yağmur gibi kötü hava koşulları arzda sorunların başlıca sebebi oldu; bitki hastalıkları da mahsulleri etkiledi. Özellikle kakao ağaçlarının ölümüne yol açan CSSVD virüsü, üretim sorunlarına sebep oldu.
KALİTE SORUNU KAKAODA YÜKSELİŞE YOL AÇTI!
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kakao fiyatlarının geçen yıl ciddi anlamda yükseldiğini ifade etti. Ergezen, yılın ilk yarısında fiyatların yeniden artış gösterdiğini belirtirken, bu yükselişin özellikle Batı Afrika’daki kakao rekoltesindeki azalmadan kaynaklandığını söyledi.
Ergezen, “Batı Afrika dünya kakao üretiminin yüzde 70’ini gerçekleştiriyor. İki ülke Fildişi Sahili ve Gana ise bu üretimin yaklaşık yüzde 60’ını yapıyor. Dolayısıyla bu bölgede yaşanan özellikle kakao ağaçlarındaki böceklenme rekoltede düşüşe yol açmıştı. Ciddi fiyat artışları görmüştük. Sonrasında ise bu sene özellikle Fildişi Sahili’nden Avrupa’ya gönderilen kakaolarda kalite sorunu yaşandı. Bu yine fiyatların yükselişine yol açmıştı.” şeklinde konuştu.
Geçen seneye göre bu yıl kakao rekoltesinde artış beklentisi olduğunu vurgulayan Ergezen, bunun arz tarafında artış anlamına geldiğini dile getirdi.
Ergezen, “Özellikle kakao rekoltesindeki artış fiyatları baskılıyor. Rekoltede artışlar gelebilir. Fiyatlardaki düşüş eğiliminin devam edeceğini, yani satış baskısının önümüzdeki dönem de devam etmesini bekliyorum.” ifadelerini kullandı.
“PİYASADAKİ ARZ FAZLALIĞI ÜRETİMDEKİ TOPARLANMA VE TALEP DÜŞÜŞÜNDEN KAYNAKLANIYOR”
Rabobank Emtia Analisti Oran van Dort, kakaoda 2025/2026 sezonunda önemli bir arz fazlalığının olacağını belirtti.
Dort, “Kakao piyasasındaki arz fazlalığı üretimdeki toparlanma ve devam eden talep düşüşünden kaynaklanıyor.” değerlendirmesinde bulundu. Fildişi Sahili ve Gana dışındaki üretimin, özellikle Ekvador, Brezilya, Peru, Nijerya ve Kamerun’da 2024/2025 sezonunda güçlü bir büyüme göstermesini ve bu eğilimin devam etmesini beklediklerini ifade etti.
Dort, “Özellikle son dönemdeki ürünlerin hayal kırıklığı yaratan performansı göz önüne alındığında, Fildişi Sahili ve Gana’da da üretimde toparlanma bekliyoruz.” dedi.
Talep tarafındaki bozulmanın tahmin edilenden daha yavaş gerçekleştiğini ancak 2026 boyunca devam etmesinin beklenildiğini vurgulayan Dort, “Önümüzdeki dönemde arza yönelik fazlalık oluşacağına yönelik tahminler nedeniyle kakaonun kısa ve orta vadede kademeli olarak aşağı yönlü bir eğilim göstermesini bekliyoruz.” ifadesini kullandı.
Dort, fiyatların 2023 öncesi seviyelere kıyasla yüksek kalmasının muhtemel olduğunu belirterek, Gana ve Fildişi Sahili’ndeki sistemik arz yönlü kısıtlamaların devam etmesi sebebiyle fiyatların ton başına 3 bin doların altına düşmeyeceği öngörüsünde bulundu.
(AA)
