Zamanla değişim gösteren meslekler, kazançlar ve talep de farklılık arz ediyor. Türkiye’de zanaatkar bulmanın zorlaştığı, usta sayısının azaldığı ve talebin hızla arttığı belirtiliyor. Tesisatçıdan marangozluğa, kaynakçıdan çobanlığa kadar emek mesleklerinin yeniden öne çıktığı vurgulanıyor. Bu mesleklerin kazançlarının pek çok meslekten daha yüksek olduğu ifade ediliyor.
CNN Türk’ün haberine göre, zanaatkarların emeği, sadece bir üretim değil, uzun yılların birikimi ve tecrübesi ile değer kazanıyor. Ancak, zanaat öğrenmeyi seçen kişi sayısının her geçen gün azaldığı aktarılıyor.
“ALDIKLARI ÜCRET BİR HAYLİ YÜKSELMİŞ DURUMDA”
Ekonomist Muhammet Bayram, “Son yıllarda geleneksel mesleklere rağbet düştü. Ancak fiyat artışlarıyla beraber geleneksel mesleklere bir miktar daha dönüş olduğunu söyleyebiliriz. Şu anda bir tornacının, bir mobilyacının, bir zanaatkarın aldığı ücret de işçi ve eleman bulunmadığından dolayı bir hayli yükselmiş durumda. Ancak baktığımızda neredeyse her ilimizde bir üniversite var ama üniversite mezunları hemen işe başladığında çok yüksek düzeyden başlamak istiyor. Ama bir avukatın bile üniversiteden mezun olduktan sonra asgari ücretle işe başladığını görüyoruz” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de birçok alanda zanaatkar bulmakta zorluk yaşanıyor. Ustalık belgesi olanların sayısı ise oldukça az. Bu durum, emek verenlerin avantajlı duruma gelmesine yol açıyor. Özellikle otomotiv sektörü bu duruma örnek teşkil ediyor.
“SEKTÖRDE ÇIRAK, KALFA, USTA YOK”
Usta tamirci Akın Sefertaş, sektördeki kalifiye eleman eksikliğine dikkat çekerek, “Şu anda sektörde ne bir çırak, ne bir kalfa, ne bir usta yok. Şu anda kalfaların bile maaşları 35 – 40 bin lira, ustaların maaşları 100 – 150 bin liraya tekabül ediyor ama biz usta bulamıyoruz. Yetişmiyor. Üniversiteye aşırı talep var. Çünkü çocuklar biliyorsunuz üniversiteyi 30-35 yaşlarına kadar okuyorlar. 35 yaşlarından sonra da hani zaten öğrenecek bir şeyleri kalmıyor çevresel olarak” dedi.
Meslek hayatına 20 yaşında adım atan ve 4 yıldır bu sektörde çalışan oto tamircisi Murat Çelik, “Küçüklüğümüzden beri bu iş içindeyiz. Tavsiye ederim. Ailemiz de zaten destekliyor bu işi. Küçüklerime öneririm” diyerek, 35 – 40 bin TL arası bir kazanç elde ettiğini belirtiyor.
Mobilya sektöründe deneyimli usta bulmak gitgide zorlaşırken, inşaatta da kalifiye eleman yetersizliği yaşanıyor. Bu alanda çalışan ustaların maaşları oldukça yüksektir. Aynı zamanda, yiyecek pişiren şefler ve taşıyan garsonlar da büyük bir talep görmekte, mevcut çalışanlar piyasa koşullarına göre yüksek gelirler elde ediyor.
“NORMALE GÖRE YÜKSEK MAAŞIM”
Şef Murat Sincanlıoğlu, “Herkes kolay paranın peşinde şu anda. Okuyorlar ama işsiz kalıyorlar. Bölüm seçerken geleceği düşünmüyorlar. Şimdi bugün yemek yapayım deseniz bir yerde 50 bin lira maaş alırsınız. Belki de 60 bin lira. Belki daha yüksek alanlar var otellerde, lüks otellerde, 5 yıldız otellerde çalışanlarda daha yüksek maaş alanlar da var. Ama bu biraz azim gerektiriyor. Üniversitede okumadım ben. Ben 14 yaşında bu mesleğe başladım. Normale göre yüksek maaşım” ifadelerini kullanıyor.
Tesisat, elektrik ve kaynak gibi mesleklere yönelik aranan kriterlerin artık belge değil, bilgi ve uygulama yeteneği olduğu kaydediliyor. Eğitim uzmanı Adil Kurt, “Son yıllarda yetenekli öğrenciler yeteneği doğrultusunda meslek lisesine gitmeye başladılar. Çünkü bu öğrenciler meslek lisesinden sonra ön lisansla bitirdiklerinde çok rahat sektörlerde iş bulabilmektedirler” diyor. Ayrıca bu meslekleri yapabilenlerin hem ücret hem de tercih edilme açısından öne çıktığı belirtiliyor.
“100 BİN LİRAYA YAKIN MAAŞ ALDIKLARINI GÖREBİLİYORUZ”
Ekonomist Muhammet Bayram, “Bir tornacının, bir kaynak ustasının, bir mobilya ustasının, bir araba tamircisinin şu an 100 bin liraya yakın maaş aldığını görebiliyoruz. Hatta yapılan haberlerde de yine aynı şekilde çalışacak eleman bulunamadığı söyleniyor. Zaten Türkiye’de şu anda 8.5’ler, 8.6’lar civarında bir işsizlik oranı mevcut. Özellikle meslek liselerinde öğretim gören kişiler şu anda ve öğretim görürken lise hayatında dışarıda iş hayatında da yine aynı şekilde çalışabiliyor yarı zamanlı ve buradan mezun olduklarında yani liseden mezun olduklarında hemen doğrudan bir iş bulabiliyorlar. Şu anda bir kaynakçının, bir tornacının, bir mobilya ustasının, bir araba tamircisinin üniversite mezunundan çok daha fazla bir tutarda işe başladığını görebiliyoruz eğer iş öğrendiyse, kalfalık çıraklık dönemi bittiyse” diye ekliyor.
Ustaların günde birden fazla işi yetiştirmeye çalıştığı, randevu almak için bazen bir haftalık bekleme süresinin gerektiği bildiriliyor.
“80 BİN LİRAYA ÇOBAN BULAMIYORUZ”
Diğer yandan, çobanlık mesleğinin de daha önceleri zor bulunan bir meslek olduğu ve maaşlarının yüksek olduğu belirtiliyor. Ziraat Mühendisi Ömer Demir, “Üniversite mezunları şu anda iş bulmakta zorlanıyor. Oysa biz şu anda tarımda, hayvancılıkta çoban bulamıyoruz. 80 bin liraya şu an çoban bulamıyoruz. Çobanlarımız maalesef yurt dışından gelip bizim ülkemizde çobanlık yapıyorlar. Hatta yüzde 90’ından fazlası kendi aralarında artık fiyatları belirliyorlar” dedi.
“BİR USTA AYLIK 150 – 200 BİN TL PARA KAZANIYOR”
Meslek liselerinde eğitim gören gençlerin, üniversite mezunlarından daha yüksek maaşlarla işe başladıkları kaydediliyor. Usta tamirci Akın Sefertaş, “Bir usta ortalama aylık 150 bin – 200 bin lira para kazanıyor” derken, usta sayısının azaldığı ve talebin her geçen gün arttığı bu ortamda, zanaat sahibi olmanın sadece bir meslek değil, aynı zamanda büyük bir avantaj olduğu dile getiriliyor.
