Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İngiltere ve ABD’nin oluşturduğu G7 grubu, dışişleri bakanları ile Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi, İran’a ve nükleer programına ilişkin ortak bir açıklama yayınladı.
25 Haziran 2025 tarihinde Hollanda’nın Lahey kentinde gerçekleştirilen NATO Zirvesi’nde bir araya gelen G7 dışişleri bakanları, burada Orta Doğu’ya dair son gelişmeleri masaya yatırdı. Ortak açıklamada, “G7 dışişleri bakanları ve AB Yüksek Temsilcisi olarak bizler, İsrail ile İran arasında ABD Başkanı Trump tarafından duyurulan ateşkesi desteklediğimizi bir kez daha yineliyor ve tüm tarafları bölgeyi daha da istikrarsızlaştıracak eylemlerden kaçınmaya çağırıyoruz” ifadesine yer verildi.
İRAN’A MÜZAKERE ÇAĞRISI
Açıklamada, İran’ın asla nükleer silah sahibi olmaması gerektiği vurgulandı. “İran’ı gerekçesi bulunmayan zenginleştirme faaliyetlerini yeniden başlatmaktan kaçınmaya çağırıyoruz. İran’ın nükleer programına ilişkin kapsamlı, doğrulanabilir ve kalıcı bir anlaşmaya ulaşılabilmesi için müzakerelerin yeniden başlaması çağrısında bulunuyoruz” denildi.
Sürdürülebilir ve güvenilir bir çözüme ulaşmak amacıyla İran’a, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile derhal tam işbirliğine geri dönme, UAEA’ya ülkedeki tüm nükleer malzemelere ilişkin teyit edilebilir bilgi sağlama ve UAEA denetçilerine teftiş izni verme çağrısı yapıldı. UAEA’ya ilişkin kısımda ayrıca, “İran’ın UAEA Başkanı (Rafael) Grossi’nin tutuklanması ve idam edilmesi yönündeki çağrıları kınıyoruz” ifadeleri yer aldı.
“ORTA DOĞU’DA BARIŞ VE İSTİKRARA OLAN BAĞLILIĞIMIZI YİNELİYORUZ”
Açıklamada Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi antlaşmasına verilen öneme de değinildi. “İran’ın bu antlaşmaya taraf kalması ve yükümlülüklerini yerine getirmesi hayati önemdedir. Orta Doğu’da barış ve istikrara olan bağlılığımızı yineliyoruz. Bu bağlamada, İsrail’in kendini savunma hakkını teyit ediyor ve İsrail’in güvenliğine olan desteğimizi yineliyoruz” denildi.
Orta Doğu’da nükleer silaha sahip olduğu düşünülen tek ülke olan İsrail, 13 Haziran’da İran’ın nükleer silah geliştirmesini önlemek amacıyla, İran’ın çeşitli bölgelerindeki nükleer tesisleri ve İran ordusunun üst komuta kademesini hedef alan saldırılar düzenlemişti. İsrail’in bu eylemi, UAEA’nın 12 Haziran’da İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi anlaşması çerçevesindeki yükümlülüklerini ihlal ettiği yönündeki açıklamasından sonra gerçekleşti.
TRUMP ATEŞKESİ DUYURMUŞTU
İran ile İsrail arasındaki karşılıklı saldırılar ve ABD’nin İran’daki üç nükleer tesisi vurmasının ardından, ABD Başkanı Donald Trump, 24 Haziran’da İran ile İsrail arasında ateşkes sağlandığını duyurmuştu.
Tahran, UAEA Yönetim Kurulu’nu 12 Haziran’da aldığı kararla İsrail’in saldırılarına zemin hazırlamakla suçladı. İran Parlamentosu da 25 Haziran’da UAEA ile işbirliğini askıya alan bir yasa tasarısını kabul etti.
(İHA)
