Kurtuluş Savaşı sırasında cephede görev alan Teşkilat-ı Mahsusa üyesi Topçu Yüzbaşı Habib’in günlüğü, geri dönüşüm sürecinde Fuat Köksal adlı koleksiyoner tarafından keşfedildi. Günlükte, cephe gözlemleri, haritalar, analizler, eşine yazdığı şiirler ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile karşılaşmasına dair etkileyici anlatımlar yer almakta.
Efemera koleksiyoncusu Fuat Köksal, tarihi belgelerle güçlü bir ilgisi olduğunu ve bu nedenle sık sık geri dönüşüm noktalarını ziyaret ettiğini ifade etti. Bu ziyaretlerden birinde, Osmanlıca el yazması belgeleri sattığını ve bu belgeleri tercüme ettirdiğini aktardı.
Tercüme işlemi sonucunda elindeki defterin bir günlüğe ait olduğunu öğrenen Köksal, “Satın aldığım cep defteri şeklindeki belgenin bir askere ait günlük olduğunu öğrendim. Günlüğün sahibi, Kurtuluş Savaşı sırasında cephede yer alan Topçu Yüzbaşı Habib” açıklamasında bulundu.
Köksal, Habib’in 16 Mayıs 1921 tarihli notuna dikkat çektiğini ve günlüğün bu askerin Teşkilat-ı Mahsusa ile bağlantısını ortaya koyduğunu belirtti. Notta bulunan şu cümle dikkat çekici:
“Harbiye Nezareti, Erkan-ı Harbiye-i Umumiyesinden Teşkilat-ı Mahsusa Komitesi Reisi Ekrem Beyden bu gece hareket edeceğimi tebellüğ ettim.”
Yüzbaşı Habib’in 18 Mayıs 1921 tarihli bir başka notunda ise şunları kaleme almış:
“Dersaadetten (İstanbul) firaren mücahede milliyeye iştirak etmek için anavatana koştum.”
Günlüğün 1921-1922 yıllarını kapsadığına dikkat çeken Köksal, “Bu günlük, Yüzbaşı Habib’in İstanbul’dan ayrılıp Kurtuluş Savaşı’na katıldığını gösteriyor. Yüzbaşının yaklaşık 100 yıl önce yazdığı bu günlük, önemli bir tarihi belge niteliği taşıyor” şeklinde ifade etti.
Yüzbaşı Habib’in cephede Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü ile karşılaşmalarına dair de bilgiler bulunduğunu vurgulayan Köksal, 11 Mart 1922 tarihli günlüğünde şu ifadelerin yer aldığını aktardı:
“Fırka tecemmu etti. Herkes Büyük Kumandan Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini bekliyordu… Müşir üniformasını giyinmiş büyük ve kahraman kumandan nihayet önümden geçiyordu. Kalbimin en har ve samimi haliyle selamladım. Yemin ederim ki kalbim şimdiye kadar böyle tatlı bir surette çarpmamıştı. Halaskar Kumandan-ı Azamın geçtiği esnadaki saadeti hiç unutmayacağım. Cenab-ı Hak tuttuğu yolu muzafferiyete isal buyursun, amin.”
Yüzbaşı Habib’in Fransız edebiyatına olan ilgisini de belirten Köksal, eşine yazdığı şiirlerin günlüğün ilginç parçaları arasında yer aldığını ifade etti. Ayrıca, günlüğünde Habib’in cephede eşinin vefat haberini alarak büyük bir üzüntü yaşadığına dair bilgilere de ulaşıldı.
Köksal, Yüzbaşı’nın günlüğünde düzenli yazmalarına rağmen son sayfalarda yazıların kesildiğine de dikkat çekerek:
“Yüzbaşının cephedeki koşullar altında günlük tutmaya devam ettiğini görüyoruz. Ancak son dönemlerde yazılarındaki yoğunluğun azaldığını gözlemliyoruz. Günlük yazımı için yeterli alan olmasına rağmen bazı sayfaların boş kalması ve yazıların aniden sona ermesi, Yüzbaşı Habib’in akıbeti hakkında düşündürücü bir izlenim bırakıyor. Bu durum, Yüzbaşı Habib’in şehit olduğu konusunda bir şüphe oluşturuyor.”
