Türkiye Gazetesi’nden Ziyneti Kocabıyık’ın aktardığına göre, dünya genelinde her 10 kişiden biri kronik böbrek hastalığı ile mücadele ederken, bu durum Türkiye için çok daha ciddi bir sorun teşkil ediyor. Ülkemizde her 7 yetişkinden birinin kronik böbrek rahatsızlığına sahip olduğu tahmin ediliyor. Her yıl yaklaşık 12 bin kişinin diyaliz tedavisine başlaması, bu durumu daha da çarpıcı hale getiriyor. Türk Nefroloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İsmail Koçyiğit, kronik böbrek hastalığına yol açan en büyük etkenlerden birinin, tüm önlemlere rağmen kritik seviyenin altına indirilemeyen yüksek tuz tüketimi olduğunu belirtti. Prof. Dr. Koçyiğit, tuzun uzun vadede Alzheimer, Parkinson, diyabet, hipertansiyon ve böbrek hasarına yol açabileceği konusunda uyarıda bulundu.
TUZ TÜKETİM ORANI OLMASI GEREKENDEN 2 KAT FAZLA
Prof. Dr. Koçyiğit, sağlıklı böbrekler için günlük tuz tüketiminin 6 gramın altında olması gerektiğini ifade etti. Yapılan SALTurk çalışmasına göre, Türkiye’de günlük ortalama tuz tüketiminin 18 g/gün civarında olduğu tespit edilirken, alınan önlemler sonrası bunun 14,8 g/gün seviyesine düştüğü görülmüştür. Ancak bu hâlâ sağlıklı seviyenin iki katından fazla bir tüketimi ifade ediyor. Tuzdan bahsederken sadece yemeklerde kullanılan tuzu kastetmediklerini de vurguladı.
Dışarıda tüketilen döner gibi yiyeceklerin önceden içinde Çin tuzu barındırdığını belirten Koçyiğit, gıda üreticilerinin bu tuzu yemeklere lezzet katmak amacıyla kullandığına dikkat çekti. Gerçekleştirilen araştırmalar, Çin tuzunun doyma hissini azaltarak daha fazla yemek tüketmeye neden olabileceğini göstermektedir. Bu durum, obezitenin artışında önemli bir etmen olarak değerlendirilmektedir.
“PAKETLİ GIDADAN UZAK DURUN”
Prof. Dr. Koçyiğit, hazır köfte harçları, et suyu tabletleri, hazır çorbalar, cips, kraker, salam, sosis ve hatta bebek mamalarında bile Çin tuzunun bulunduğunu belirterek, bu tür paketli gıdalardan uzak durulması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, tüketilen ürünlerin etiket bilgilerinin dikkatlice incelenmesi gerektiğinin altını çizdi.
BÖBREKLERİ KORUMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
- Kan basıncınızı ve şekerinizi düzenli olarak kontrol ettirin.
- Günde 1,5-2 litre su tüketin, tuz ve şekeri azaltın.
- Gereksiz yere ağrı kesici ve antibiyotik kullanmaktan kaçının.
- Sigarayı bırakın ve sigara içilen ortamlardan uzak durun.
- Haftada en az 4 gün 5 kilometre yürüyün.
HASTALAR FARKINDA DEĞİL
Türk Nefroloji Derneği ve AstraZeneca Türkiye iş birliğiyle hazırlanan “Sağlıklı Böbrek, Sağlıklı Hayat” raporu, Türkiye’deki böbrek hastalıklarına dair kaygı verici verileri ortaya koydu. Raporu değerlendiren Türk Nefroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Aydın Türkmen, Türkiye’deki toplam nüfusun yüzde 2,5’ine kronik böbrek hastalığı teşhisi konulduğunu ifade etti. Tanı almamış hastalarla birlikte bu oranın yüzde 12’ye yaklaştığını belirten Türkmen, hastalığın sinsi bir şekilde ilerlediğini ve farkındalık seviyesinin oldukça düşük olduğunu vurguladı.
Ayrıca, raporda kronik böbrek hastalığının en önemli iki sebebinin yüksek tansiyon ve diyabet olduğuna işaret edildi. 18 yaş üzerindeki her iki kişiden birinin böbrek kaybı riski taşıdığına dikkat çekildi.
DİYABET DİYALİZE GÖTÜRÜYOR
Diyabetin ülkemizde giderek yaygınlaşan bir sağlık sorunu olduğunu belirten Türk Nefroloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Özkan Güngör, diyabetin kronik böbrek hastalığının en sık nedeni olduğunu vurguladı. Ülkede diyabet oranlarının 18 yaş üstü bireylerde yüzde 15’e ulaştığına dikkat çekerken, yüksek şekerin böbrek damarlarını tahrip ettiğini ve diyabetik hastalarda kronik böbrek hastalığının iki kat daha fazla görüldüğünü dile getirdi. 2023 verilerine göre, diyalize giren hastaların yüzde 34’ünde nedenin diyabetik böbrek hastalığı olduğunu belirtti.
ÜÇ KİŞİDEN BİRİ TANSİYON HASTASI
Kronik böbrek hastalığının ikinci bir önemli nedeni ise yüksek tansiyon. Türk Nefroloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Şükrü Ulusoy, 18 yaş üstü erişkin yaş grubunda hipertansiyon görülme oranının yüzde 30,3’e ulaştığını ifade etti. Hipertansiyonun önemli bir sorun haline gelmesinde, genellikle belirti vermemesi ve hastalık hakkındaki farkındalığın düşük olması gibi etkenlerin rol oynadığını ekledi. Yapılan PATENT çalışmasına göre, hipertansif olduğunu bilmeyenlerin oranının yaklaşık yüzde 46 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, yüksek tansiyon ülkemizde diyalize girenlerin başlıca sebepleri arasında ikinci sırayı alıyor.
