Bursa’nın 72 kilometre uzağında, Çandır Deresi tarafından şekillendirilen doğal bir vadi içinde yer alan kırsal mahalle Gelemiç, etkileyici doğal güzellikleri ve korunmuş mimari yapılarıyla dikkatleri üzerine çekiyor.
Osmanlı döneminin izlerini taşıyan, çoğunluğu iki katlı olan kerpiç evler, samanlıklar ve taş döşemeli sokaklardan meydana gelen yerleşim, yerel kültür açısından büyük bir öneme sahip. Bu tarihi dokusuyla Gelemiç, kültürel miras niteliği kazanıyor.
Eğimli arazi üzerinde konumlanan evler, dağ ve orman manzarasına hakim. Yaz aylarında serin, kış aylarında ise sıcak tutan yapılar, doğal ortamları sayesinde sağlıklı bir uyku sunarak sakinlerinin zindeliğine katkı sağlıyor.
Kırsal mahallede geleneksel yaşam tarzı devam ediyor; fırınlarda ekmek yapan, taş değirmende mısır çeken kadınlar ve çitlembik yağı çıkaran gençler günlük hayatın bir parçası. Ayrıca, tarlalarda çalışanlar, hayvanlarla ilgilenenler ve okula giden çocuklar mahalledeki yaşama renk katıyor.
“Binalar yazın serin, kışın sıcak”
Gelemiç Muhtarı Abdülkadir Kaya, mahallelerinin 7 asırlık bir geçmişe sahip olduğunu belirtti. Kaya, mahalle nüfusunun 398 olduğunu, bunun 220’sinin gençlerden oluştuğunu ifade etti. Gençlerin köyde kalmasının sebeplerinden biri, çevre köylerde çalışarak kendi işlerini üretmeleridir. Mahallede yaz aylarında nüfus 600-700’e ulaşabiliyor.
Ayrıca, çocuklarının eğitimi için göç eden ailelerin bulunduğunu belirten Kaya, mahallede yer alan ilkokulda 12 öğrenciye kadrolu bir öğretmenin ders verdiğini söyledi. Bu durum, birçok köyde okulların kapanmasına karşılık Gelemiç’in okulu açık tutmasıyla önemli bir ayrışma yaratıyor.
Gelemiç’in simgesi haline gelen kerpiç yapılar, uzun yıllardır ayakta kalmayı başarmış. Muhtar Kaya, bu yapıların eski ustalar tarafından toprak ve saman karışımının kalıplara dökülüp kurutulmasıyla yapıldığını anlatarak, bu evlerin yaz aylarında serin, kışın ise sıcak olmasının sağlık açısından avantaj sağladığını belirtiyor. Ancak bu tarz yapım yapan ustaların artık olmadığını da sözlerine ekledi.
Kaya, özellikle hafta sonları şehir dışından gelen grupların Gelemiç’i ziyaret ettiğini, bu ziyaretlerin Gavurini Mağarası ve Kocasu Nehri gibi doğal alanların ilgisini artırdığını aktardı.
“Oyun bilmeyen delikanlıya kız vermezler”
Mahallenin 82 yaşındaki yaşlılarından Ümmet Doğan, doğduğundan beri burada yaşadığını ve tarım işleriyle geçim sağladığını ifade etti. Doğan, geçmişte mahallede ağırlıklı olarak üzüm yetiştirildiğine, bu ürünün İnegöl’e taşındığına değindi. Günümüzde kiraz üretiminin öne çıktığını belirtti.
Kerpiç evde yaşarken çıkan bir yangınla evlerini kaybettiklerini de hatırlatan Doğan, kerpiç evinde yaşamanın sağlık açısından avantajlarını anlattı. Düğünlerin köy odasında yapılan eğitimlerle sürdüğünü, oyun bilmeyen delikanlıya kız verilmediğini de vurguladı.
Mahalledeki düğünlerin 4-5 gün sürdüğünü belirten Doğan, bu dönemlerde çeşitli müzik aletleriyle oynanan geleneksel dansları anlattı. Mahalledeki kadınların da kendi gruplarıyla bakır havası oyunları oynadıklarını dile getirdi.
“Rutubet yok, hava alıyor”
50 yaşındaki Necla Sevimli ise kırsal yaşamından dolayı mutlu olduğunu dile getirdi. Komşuluk ilişkilerine önem verdiklerini belirten Sevimli, köyde yaşamdan duyduğu mutluluğu dile getirerek, kerpiç evlerdeki sağlıklı hava akışının avantajlarına vurgu yaptı.
Gelemiç’te doğup büyüyen 25 yaşındaki Yunus Kekik de şehir hayatından uzak, kırsal bir yaşamı tercih ettiğini anlattı. Şehir hayatını deneyimleyen gençlerin mahallesine olan bağlılıklarının arttığını belirten Kekik, kırsalda yaşamanın avantajlarını ve yerel ürünlerin zenginliğini aktardı.
